تست نفوذ به فرآیند شبیه‌سازی حمله به یک سیستم، شبکه یا برنامه کاربردی گفته می‌شود تا آسیب‌پذیری‌ها و ضعف‌های امنیتی آن شناسایی و آزمایش شوند. هدف از این آزمایش ارزیابی وضعیت امنیتی هدف و درک ریسک‌های آن پیش از آن است که مهاجمان واقعی بتوانند از این آسیب‌پذیری‌ها سوءاستفاده کنند.

تست نفوذ به سازمان‌ها کمک می‌کند تا ضعف‌ها و آسیب‌پذیری‌های امنیتی موجود در زیرساخت‌های فناوری اطلاعات، برنامه‌های وب یا سیستم‌های داخلی خود را شناسایی کنند. با شناسایی این مشکلات به صورت پیشگیرانه، کسب‌وکارها می‌توانند اقداماتی برای رفع آن‌ها انجام دهند و از نقض داده‌ها، دسترسی غیرمجاز و سایر حملات سایبری جلوگیری کنند.

انواع مختلفی از تست نفوذ وجود دارد که هرکدام روی جنبه‌ای خاص از امنیت سیستم تمرکز دارند:

• تست نفوذ خارجی: بر بررسی امنیت سیستم‌های در معرض اینترنت (مثل وب‌سایت‌ها، سرورهای ایمیل) متمرکز است.
• تست نفوذ داخلی: شبیه‌سازی حمله از داخل سازمان است، مثلاً توسط یک کارمند یا فردی که به شبکه داخلی دسترسی دارد.
• تست نفوذ برنامه‌های وب: این تست بر شناسایی آسیب‌پذیری‌هایی مانند SQL Injection، Cross-Site Scripting (XSS) و Cross-Site Request Forgery (CSRF) در برنامه‌های وب تمرکز دارد.
• تست نفوذ شبکه‌های بی‌سیم: امنیت شبکه‌های بی‌سیم را بررسی کرده و آسیب‌پذیری‌هایی مانند رمزنگاری ضعیف یا نقاط دسترسی غیرمجاز را شناسایی می‌کند.
• تست نفوذ فیزیکی: حملات فیزیکی مانند دسترسی غیرمجاز به ساختمان‌ها را شبیه‌سازی کرده و به ارزیابی اقدامات امنیتی فیزیکی مانند قفل‌ها و سیستم‌های شناسایی می‌پردازد.
• تست نفوذ مهندسی اجتماعی: به شبیه‌سازی حملاتی پرداخته که در آن‌ها سعی می‌شود کارمندان را فریب داده و اطلاعات حساس را به دست آورد یا لینک‌های مخرب را باز کنند.

تست نفوذ معمولاً طبق یک فرآیند ساختاریافته انجام می‌شود که شامل مراحل زیر است:

1. برنامه‌ریزی و جمع‌آوری اطلاعات: جمع‌آوری اطلاعات از سیستم هدف، از جمله دامنه‌ها، زیرساخت‌ها و نرم‌افزارهای استفاده شده.
2. اسکن آسیب‌پذیری‌ها: استفاده از ابزارهای اسکن برای شناسایی آسیب‌پذیری‌ها و ضعف‌ها.
3. استخراج و بهره‌برداری از آسیب‌پذیری‌ها: تلاش برای بهره‌برداری از آسیب‌پذیری‌ها به منظور دستیابی به سیستم.
4. پس از نفوذ: پس از دسترسی به سیستم، تلاش برای گسترش دسترسی، بالا بردن سطح دسترسی، یا دسترسی به داده‌های حساس.
5. گزارش‌نویسی: نوشتن گزارشی شامل یافته‌ها، آسیب‌پذیری‌ها و پیشنهادات برای اصلاح آن‌ها.

مدت زمان تست نفوذ بستگی به پیچیدگی و دامنه تست دارد. یک ارزیابی ساده ممکن است چند روز طول بکشد، در حالی که تست‌های پیچیده‌تر (که شامل سیستم‌ها یا شبکه‌های بزرگتر می‌شود) ممکن است چند هفته به طول بیانجامد. معمولاً تست‌های نفوذ بین 1 تا 3 هفته طول می‌کشند.

تست نفوذ توسط متخصصان امنیتی با تجربه، که به عنوان هکرهای اخلاقی یا «پنتسترها» شناخته می‌شوند، انجام می‌شود. این افراد مهارت‌های بالایی در شبیه‌سازی حملات و شناسایی آسیب‌پذیری‌ها دارند و معمولاً دارای گواهی‌نامه‌هایی مانند Offensive Security Certified Professional (OSCP) یا Certified Ethical Hacker (CEH) هستند.

تست نفوذ مزایای بسیاری برای سازمان‌ها دارد، از جمله:

• شناسایی آسیب‌پذیری‌ها: کشف مشکلات امنیتی پیش از آنکه هکرها از آن‌ها سوءاستفاده کنند.
• مدیریت ریسک: کمک به سازمان‌ها برای درک بهتر ریسک‌ها و اولویت‌بندی اقدامات اصلاحی.
• تقویت امنیت: با رفع آسیب‌پذیری‌ها، سازمان‌ها می‌توانند دفاع‌های امنیتی خود را تقویت کنند و احتمال حملات موفق را کاهش دهند.
• رعایت مقررات: بسیاری از قوانین و استانداردها (مثل GDPR، PCI DSS و HIPAA) تست نفوذ را الزامی می‌کنند.
• آگاهی کارکنان: می‌تواند به شناسایی مشکلات انسانی مانند فیشینگ یا حملات مهندسی اجتماعی کمک کند.
• صرفه‌جویی در هزینه‌ها: با شناسایی آسیب‌پذیری‌ها پیش از وقوع حملات، سازمان‌ها می‌توانند از هزینه‌های سنگین نقض داده‌ها و آسیب به اعتبار خود جلوگیری کنند.

در حالی که هر دو تست نفوذ و اسکن آسیب‌پذیری به شناسایی نقاط ضعف امنیتی کمک می‌کنند، تفاوت‌های کلیدی دارند:

• اسکن آسیب‌پذیری: معمولاً از ابزارهای خودکار برای اسکن سیستم‌ها به دنبال آسیب‌پذیری‌های شناخته شده استفاده می‌شود. این روش سریع‌تر است ولی ممکن است همه آسیب‌پذیری‌ها را شناسایی نکند.
• تست نفوذ: تست‌های نفوذ معمولاً به صورت دستی انجام می‌شود و در آن هکرهای اخلاقی سعی می‌کنند از آسیب‌پذیری‌ها بهره‌برداری کنند و حملات واقعی را شبیه‌سازی کنند. این نوع تست‌ها دقیق‌تر و جامع‌تر هستند.

تست نفوذ می‌تواند بخش زیادی از آسیب‌پذیری‌ها را شناسایی کرده و به رفع آن‌ها کمک کند، اما امنیت کامل را تضمین نمی‌کند. امنیت یک فرآیند مداوم است که نیاز به نظارت، به‌روزرسانی‌ها و اصلاحات مستمر دارد. تست نفوذ باید بخشی از یک استراتژی جامع امنیت سایبری باشد که شامل آموزش کارکنان، سیاست‌های امنیتی، و اقدامات پیشگیرانه دیگر می‌شود.

تست نفوذ زمانی قانونی است که با مجوز و تایید مالک سیستم انجام شود. هک غیرمجاز، حتی اگر برای اهداف اخلاقی باشد، غیرقانونی است و می‌تواند عواقب حقوقی شدیدی داشته باشد. قبل از انجام تست نفوذ، معمولاً طرفین قراردادی به نام “قوانین و دستورالعمل‌ها” امضا می‌کنند که دامنه، اهداف و محدودیت‌های تست را مشخص می‌کند.

فراخوان برای تست نفوذ بستگی به عوامل مختلفی دارد، مانند نوع سازمان، حساسیت داده‌ها و الزامات قانونی. به طور کلی، تست نفوذ باید حداقل سالی یک بار انجام شود یا بیشتر در صورتی که تغییرات عمده‌ای در زیرساخت‌ها (مانند راه‌اندازی سیستم‌ها یا خدمات جدید) ایجاد شود.

پس از اتمام تست، متخصصین گزارشی جامع حاوی:

• آسیب‌پذیری‌های شناسایی‌شده.
• نحوه بهره‌برداری از آسیب‌پذیری‌ها (در صورت امکان).
• تاثیرات و ریسک‌های ممکن.
• پیشنهادات برای رفع آسیب‌پذیری‌ها.

ارائه می‌کنند. سازمان‌ها باید این آسیب‌پذیری‌ها را با پچ کردن سیستم‌ها، به‌روزرسانی پیکربندی‌ها یا تقویت کنترل‌های امنیتی برطرف کنند. معمولاً بعد از رفع آسیب‌پذیری‌ها، تست مجدد برای اطمینان از اصلاحات انجام می‌شود.

در حالی که تست نفوذ ابزار مفیدی برای بهبود امنیت است، برخی از ریسک‌ها را نیز به همراه دارد، از جمله:

• قطع خدمات: تست نفوذ ممکن است گاهی باعث وقفه در خدمات، به‌ویژه اگر تست‌ها بر روی سیستم‌های حیاتی انجام شوند، شود.
• از دست دادن داده‌ها: در برخی موارد، تست نفوذ ممکن است به طور تصادفی داده‌ها را تغییر دهد یا حذف کند، بنابراین باید اقدامات لازم برای پشتیبان‌گیری از داده‌ها صورت گیرد.
• خطاهای مثبت و منفی: ممکن است برخی آسیب‌پذیری‌ها شناسایی شوند که تهدید واقعی نباشند یا برخی آسیب‌پذیری‌ها نادیده گرفته شوند.

برای کاهش این ریسک‌ها، سازمان‌ها باید اطمینان حاصل کنند که تست به درستی محدوده‌گذاری شده و تیم تست نفوذ باتجربه است و محیط حساس را به خوبی مدیریت می‌کند.

هنگام انتخاب یک ارائه‌دهنده تست نفوذ باید نکات زیر را مد نظر قرار دهید:

• تجربه و شهرت: به دنبال شرکتی باشید که سابقه و تجربه کافی در انجام تست‌های نفوذ داشته باشد و دارای گواهی‌نامه‌هایی مانند OSCP، CEH یا CISSP باشد.
• دامنه و روش‌شناسی: اطمینان حاصل کنید که ارائه‌دهنده رویکردی دقیق و سفارشی برای تست نفوذ دارد.
• مراجع و مطالعات موردی: از شرکت‌ها یا مشتریان مشابه درخواست مراجع یا مطالعات موردی کنید.
• شفافیت و ارتباطات: انتخاب کنید ارائه‌دهنده‌ای که به طور شفاف دامنه، روش‌شناسی و زمانبندی تست را اعلام کند.